Melikler Yaylası: Türkiye’nin En İyi ‘Göğe Bakma Durağı’

Yıldızları izlemek, gökyüzünü keşfetmek… Eski çağlardan beri insanlığın hep ilgisini çekmiş. Özellikle son yıllarda oldukça popüler olan Gökyüzü araştırmaları ve izlenceleri turizme de büyük katkı sunuyor. Türkiye’nin ölçüm yapılmış en karanlık noktalarından olan Yenişarbademli’deki Melikler Yaylası, dünyaca ünlü bilim insanlarının öncülüğünde Gökyüzü Gözlem Şenlikleri’ne ev sahipliği yapılıyordu. Melikler Yaylasına Gökyüzü Gözlem Parkı Projesi gündemdeyken, ihtiyacı karşılayacak tuvaletler dahi yapılmadığı için, Gökyüzü Gözlem Şenlikleri de artık yapılmıyor. Ankara Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Ethem Derman ve ekibinin gerçekleştirdiği şenlikler, altyapı sorunları yüzünden artık Denizli’de yapılıyor.

Şehirleri saran ışık kirliliğinden uzak, gökyüzünün bulutsuz ve berrak olduğu yerler tercih edilerek gökyüzünün muhteşem güzelliklerini izlemek için ciddi etkinlikler organize ediliyor.    Ankara Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Ethem Derman ve ekibi Türkiye’nin dört bir yanında yaptığı ölçümlerde Türkiye’nin en karanlık noktalarından birinin Yenişarbademli İlçesi’ndeki Melikler Yaylası olduğunu tespit etti. GÖKYÜZÜ GÖZLEMCİLERİNİN GÖZ BEBEĞİ Belki de bu keşiften sonra Yenişarbademli ilçesinde Dedegöl Dağı eteklerindeki Kızıldağ Milli Parkı sınırları içinde yer alan Melikler Yaylası, 'karanlık bölge' özelliğiyle gökyüzü gözlemcilerinin hep ilgisini çekti. Etrafı çam ağaçlarıyla çevrili, Dedegöl Dağı manzarası sunan 1735 metre rakımdaki yayla, doğal güzelliğiyle hem kampçıları, hem bisikletçileri hem de gökyüzü gözlemcilerini ağırlıyor. Isparta'ya 95, Antalya'ya 184, Yenişarbademli ilçe merkezine 15 kilometre uzaklıktaki Melikler Yaylası'na ulaşan doğa ve fotoğraf tutkunları, yayladaki manzara karşısında şaşkınlık yaşıyor. 150 KİŞİDEN 2 BİN KİŞİYE Ankara Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Ethem Derman ve ekibi Melikler Yaylasında 3 yıl üst üste Gökyüzü Gözlem Şenliği gerçekleştirdi. İlk yıl 150 kişi, daha sonra 500 kişi ve sonrasında 2 bin kişinin üzerinde gökyüzü sever katıldı etkinliklere. Ancak, yaylada altyapı sorunları olduğu da katılımın artmasıyla gün yüzüne çıktı.  Prof. Dr. Ethem Derman, ilk yıl dönemin Yenişarbademli Belediye Başkanı Mustafa Erdem’den tuvalet ihtiyacı ile ilgili talepte bulundu. İki seyyar tuvalet bölgeye getirildi. Daha sonra Isparta Belediyesi de mobil tuvaletlerle etkinliklere destek verdi. Ancak, katılımcı sayısının yüksek olması taleplere cevap veremedi. SDÜ tarafından yaylaya Gökyüzü Gözlem Parkı yapılması projelendirilirken, tuvalet yetersizliği sebebi ile Ethem hocanın gerçekleştirdiği şenlikler de yapılmaz oldu. HABER SULH ETHEM HOCA’YA ULAŞTI Haber Sulh Yazı İşleri Müdürü Bora Tüfekli’nin ulaştığı Ankara Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Ethem Derman, “Biz 3 sene üst üste Yenişarbademli’de Gökyüzü Gözlem Şenliği gerçekleştirdik. İnanılmaz bir ilgi ve katılım oldu. 150 kişiyle başladık 2 bin kişiyi geçtik. Dedim ki, buraya 10 – 20 tane tuvalet yapalım. Altyapı olmadan olmaz. Ama 2 bin seçkin insanın geldiği, sadece gökbilimciler değil, oraya bisikletçiler, dağcılar da geliyor. Böyle bir yer için 5 kuruş para harcamadılar. Yenişarbademli, çok güzel bir yer. Ciddi bir potansiyeli var. Ama ne yazık ki o potansiyeli hayata geçiremediler” dedi. BELEDİYE BAŞKANLARINI BİR TÜRLÜ UYANDIRAMADIM Prof. Dr. Ethem Derman, “Ben Belediye Başkanlarını bir türlü uyandıramadım. Bu potansiyel, hem tanıtım anlamında, hem ekonomik anlamda hem de gerçekten bilimsel anlamda kullanılmalıydı. Ama, şimdi hemen hemen aynı imkanlara sahip, Denizli’nin Beyağaç ilçesinde Sandras’ta etkinlik yapıyoruz. Kaldı ki, Sandras’ta sadece ben etkinlik yapıyorum. Yenişarbademli’de dağcılar, bisikletçiler, kampçılar falan da etkinlik yapıyor” diye konuştu. Prof. Dr. Ethem Derman, “Biz Gökyüzü Gözlem Parkı Yapılacak diye seviniyorduk, ama 10 tane tuvalet yapılamadığı için şenlikleri iptal etmek zorunda kaldık. Bu bence, Isparta’nın, Yenişarbademli’nin düşünmesi gereken bir konu” diye konuştu. 2018 YILINDA EN KARANLIK NOKTA OLDUĞU TESPİT EDİLDİ 2018 yılında Türkiye'nin birçok zirvesinde yapılan ölçümler sonunda, gökyüzü gözlemlerinin yapılabileceği en karanlık noktanın, Isparta'nın Yenişarbademli ilçesindeki 1700 rakımlı Melikler Yaylası olduğu belirlendi. Yaylada Türkiye'nin ilk Karanlık Gökyüzü Parkı'nın kurulması için de bir proje hazırlığı başlatılmıştı. Ankara Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Ethem Derman ve ekibi tarafından bugüne kadar Türkiye'nin birçok dağlık bölgesinde uzay gözlemlerinin yapılabileceği alanların belirlenmesine yönelik ölçümler gerçekleştirildi. Onlarca kentte yapılan ölçümler sonunda, uzay gözlemlerinin yapılabileceği en karanlık noktanın, Isparta'ya 110 kilometre uzaklıktaki Beyşehir Gölü'nün batısında, Toros Dağlarının kuzey uzantısı olan Anamas Dağları ile bütünleşen Yenişarbademli ilçesindeki 1700 metre yükseklikteki Melikler Yaylası olduğu tespit edildi. Bugüne kadar Uludağ, Antalya Bakırlıtepe, Kuşaadası Davutlar gibi Türkiye'nin birçok kentinde ölçümler yaptıklarını belirten Prof. Dr. Ethem Derman, "Ama en karanlığı Melikler Yaylası idi. Geçen sene ölçtüğümüz 22,04 kadir. Astronomide biz parlaklığı kadir cinsinden ölçeriz. Kadir cinsi tersinedir, ne kadar karanlıksa rakam o kadar büyüktür. 22,04 rakamı en karanlık değerdir. İki ölçüm yaptık ve iki ölçümün ortalaması da 22,04'tü. Bu yılki etkinlikte tekrar ölçeceğiz" dedi. "TÜRKİYE'NİN İLK KARANLIK GÖKYÜZÜ PARKI OLABİLİR" Bu yaylada Karanlık Gökyüzü Parkı yapılmasını istediklerini de belirten Prof. Dr. Derman, "Burada herkesin gözlem yapabileceği küçük bungalov tipi evlerin olacağı bir yer olsun istiyoruz. Karanlık Gökyüzü Parkı çok önemli ve Türkiye'de yok. Dünyanın bütün gelişmiş ülkelerinde var. Dolayısıyla ilk adımı atmak istiyoruz ama birilerinin yardımcı olması gerekiyor. Belediye, Milli Parklar, Orman Müdürlüğü, hep birlikte Türkiye'nin ilk karanlık park projesi yapılabilir" diye konuştu. IŞIK KİRLİLİĞİ YOK Prof. Dr. Ethem Derman ve ekibinin bu bölgeye Türkiye'nin ilk Karanlık Gökyüzü Parkı yapılması için proje hazırladığını da kaydeden Erdem, "1700 metre yükseklikte, en yakın yerleşim Yenişarbademli 18 kilometre, ama çok yoğun ışık yok. Bin 100 abonemiz var ama yerleşim olarak dağların arkasında, sapada kalıyor. 1180 metre rakımlı. Biraz Beyşehir'in ışık yoğunluğu var. Beyşehir Gölü olduğu için etkileyen tek nokta orası. Beyşehir'in ışıkları etkilemese, belki dünyanın en karanlık noktası olacak" ifadelerini kullandı. (Bora Tüfekli)